AKTY PRAWNE

USTAWA

z dnia 28 lipca 2005 r.

o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

TYTUŁ I

Przepisy ogólne

Art. 1.

Ustawa określa zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach cywilnych,

zasady ich zwrotu, wysokość opłat sądowych w sprawach cywilnych, zasady zwalniania

od kosztów sądowych oraz umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminu

zapłaty należności sądowych.

Art. 2.

1. Koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki.

2. Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu

pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba że ustawa stanowi

inaczej.

1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania

cywilnego, ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, ustawę z dnia 6 kwietnia 1984 r. o

fundacjach, ustawę z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, ustawę z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach

wolności sumienia i wyznania, ustawę z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych

niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych, ustawę z

dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie, ustawę z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu

nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne

i górnicze, ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, ustawę z dnia 12

października 1994 r. o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa

państwowe, ustawę z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych,

ustawę z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa

oraz o Agencji Mienia Wojskowego, ustawę z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych,

ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu

osób niepełnosprawnych, ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, ustawę z dnia 29

sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, ustawę z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci

Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawę z dnia

30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, ustawę z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach

mieszkaniowych, ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych,

ustawę z dnia 24 sierpnia 2001 r. o restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali.

Opracowano na podstawie:

Dz.U. z 2005

r. Nr 167, poz. 1398,

z 2006 r. Nr 126, poz.

876, Nr 218, poz.

1592, z 2007 r. Nr 21,

poz. 123, Nr 25, poz.

162, Nr 82, poz. 560,

Nr 123, poz. 849, Nr

125, poz. 873, Nr 191,

poz. 1371, z 2008 r.

Nr 228, poz. 1524, Nr

234, poz. 1571 i 1572,

z 2009 r. Nr 26, poz.

156, Nr 76, poz. 641,

Nr 202, poz. 1552, Nr

206, poz. 1591, z 2010

r. Nr 7, poz. 44 i 45,

Nr 28, poz. 146.

©Kancelaria Sejmu s. 2/51

01-04-10

Art. 3.

1. Opłacie podlega pismo, jeżeli przepis ustawy przewiduje jej pobranie.

2. Opłacie podlegają w szczególności następujące pisma:

1) pozew i pozew wzajemny;

2) apelacja i zażalenie;

3) skarga kasacyjna i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego

orzeczenia;

4) sprzeciw od wyroku zaocznego;

5) zarzuty od nakazu zapłaty;

6) interwencja główna i uboczna;

7) wniosek:

a) o wszczęcie postępowania nieprocesowego,

b) o ogłoszenie upadłości,

c) o wpis i wykreślenie w księdze wieczystej,

d) o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym i w rejestrze zastawów oraz o

zmianę i wykreślenie tych wpisów;

8) skarga:

a) o wznowienie postępowania,

b) o uchylenie wyroku sądu polubownego,

c) na orzeczenie referendarza sądowego,

d) na czynności komornika;

9) odwołanie od decyzji oraz zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu

Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty, Prezesa Urzędu

Transportu Kolejowego, Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

3. Opłacie podlega wniosek o wydanie na podstawie akt: odpisu, wypisu, zaświadczenia,

wyciągu, innego dokumentu oraz kopii, a nadto wniosek o wydanie odpisu

księgi wieczystej (opłata kancelaryjna).

Art. 4.

1. Pismo wnoszone przez kilka osób podlega jednej opłacie. Jeżeli jednak przedmiotem

sprawy są roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju i oparte na jednakowej

podstawie faktycznej i prawnej (współuczestnictwo formalne), każdy

współuczestnik uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub

zobowiązania.

©Kancelaria Sejmu s. 3/51

01-04-10

2. Opłatę od wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej pobiera się od osoby,

która wystąpiła z takim wnioskiem, także wówczas, gdy na jego podstawie

mają być ujawnione prawa osób które nie są wnioskodawcami.

3. Nie pobiera się opłaty od wniosku o sporządzenie uzasadnienia oraz doręczenie

odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, zgłoszonego w terminie tygodniowym od

dnia ogłoszenia sentencji.

Art. 5.

1.Wydatki obejmują w szczególności:

1) koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych związane z nakazanym

przez sąd jej osobistym stawiennictwem;

2) zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów

świadków;

3) wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz

kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie;

4) wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych

przez nie kosztów;

5) koszty przeprowadzenia innych dowodów;

6) koszty przewozu zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania;

7) koszty ogłoszeń;

8) koszty osadzenia i pobytu w areszcie;

9) ryczałty należne kuratorom sądowym za przeprowadzenie wywiadu środowiskowego

w sprawach: o unieważnienie małżeństwa, o rozwód oraz separację,

a także za uczestniczenie przy ustalonych przez sąd kontaktach rodziców

z dziećmi;

10) koszty wystawienia zaświadczenia przez lekarza sądowego.

2. Wydatki związane z doręczaniem pism sądowych nie obciążają stron.

3. Wydatki związane ze zwrotem opłat nie obciążają stron.

Art. 6.

Koszty mediacji nie stanowią wydatków.

Art. 7.

1. Stroną w rozumieniu ustawy jest każdy uczestnik postępowania sądowego, w

tym także świadek, biegły i tłumacz, a kosztami procesu są również koszty innych

rodzajów postępowania.

©Kancelaria Sejmu s. 4/51

01-04-10

2. Przez pismo wnoszone do sądu rozumie się również składany ustnie do protokołu

pozew, wniosek wszczynający innego rodzaju postępowanie lub inny wniosek,

jeżeli podlega opłacie.

Art. 8.

1. W postępowaniu dotyczącym kosztów sądowych stosuje się przepisy Kodeksu

postępowania cywilnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

2. Postanowienie sądu lub referendarza sądowego w przedmiocie kosztów sądowych

może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Art. 9.

Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:

1) sposób uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych, w tym wnoszonych

na rachunek bankowy sądu lub w formie znaków opłaty sądowej według

ustalonego wzoru, mając na względzie łatwość uiszczenia opłat przez

strony oraz skutek w postaci zwrotu lub odrzucenia pisma, od którego przy

jego wniesieniu nie została uiszczona należna opłata;

2) wzór oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach

utrzymania, o którym mowa w art. 102 ust. 2, a także sposób udostępniania

osobom fizycznym wzoru druków tych oświadczeń w siedzibach sądów,

mając na względzie komunikatywność niezbędnych pouczeń dla stron co do

sposobu wypełnienia, skutków niezłożenia lub złożenia nieprawdziwego

oświadczenia;

3) wysokość wynagrodzenia i zwrot wydatków poniesionych przez biegłych,

kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie oraz innych osób i instytucji,

mając na względzie nakład pracy i kwalifikacje niezbędne do wykonywania

zleconych przez sąd czynności oraz poziom wynagrodzeń uzyskiwanych

przez pracowników wykonujących podobne zawody.

TYTUŁ II

Opłaty

Dział 1

Przepisy ogólne

Art. 10.

Opłatę należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie.

Art. 11.

Opłata jest stała, stosunkowa albo podstawowa.

©Kancelaria Sejmu s. 5/51

01-04-10

Art. 12.

Opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w

ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie

od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłata

stała nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 5 000 złotych.

Art. 13.

<1.> Opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona

5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż

30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych.

<2. Opłata stosunkowa w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu

grupowym wynosi 2% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu

zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych.>

Art. 14.

1. Opłatę podstawową pobiera się w sprawach, w których przepisy nie przewidują

opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej.

2. (uchylony).

3. Opłata podstawowa wynosi 30 złotych i stanowi minimalną opłatę, którą strona

jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba że ustawa stanowi

inaczej.

4. Pobranie od pisma opłaty podstawowej wyłącza pobranie innej opłaty.

5. Przepisów o opłacie podstawowej nie stosuje się w postępowaniu wieczystoksięgowym

oraz w postępowaniu rejestrowym.

Art. 15.

1. Od pisma wniesionego w sprawie o prawa majątkowe, w której wartości przedmiotu

sprawy nie da się ustalić w chwili jej wszczęcia, przewodniczący określa

opłatę tymczasową.

[2. Opłatę tymczasową określa się w granicach od 30 złotych do 1 000 złotych.]

<2. Opłatę tymczasową określa się w granicach od 30 złotych do 1 000 złotych,

a w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym od 100 złotych do

10 000 złotych.>

3. W orzeczeniu kończącym postępowanie w pierwszej instancji sąd określa wysokość

opłaty ostatecznej, która jest bądź opłatą stosunkową, obliczoną od wartości

przedmiotu sporu ustalonej w toku postępowania, bądź opłatą określoną

przez sąd, jeżeli wartości tej nie udało się ustalić. W tym wypadku opłatę ostadodany

ust. 2 w art.

13 wchodzi w życie z

dn. 19.07.2010 r. (Dz.

U. z 2010 r. Nr 7,

poz. 44)

nowe brzmienie ust. 2

w art. 15 wchodzi w

życie z dn. 19.07.2010

r. (Dz. U. z 2010 r. Nr

7, poz. 44)

©Kancelaria Sejmu s. 6/51

01-04-10

teczną sąd określa w kwocie nie wyższej niż 5 000 złotych, mając na względzie

społeczną doniosłość rozstrzygnięcia i stopień zawiłości sprawy.

Art. 16.

1. Jeżeli opłata ostateczna jest wyższa od opłaty tymczasowej, sąd orzeka o obowiązku

uiszczenia różnicy, stosując odpowiednio zasady obowiązujące przy

zwrocie kosztów procesu.

2. (uchylony).

Art. 17.

W wypadku wstąpienia do sprawy osoby, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo

lub zgłosił wniosek o wszczęcie postępowania, pobiera się od tej osoby

opłatę należną od takiego pozwu lub wniosku.

Art. 18.

1. Całą opłatę pobiera się od pozwu i pozwu wzajemnego oraz wniosku

o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, chyba

że przepis szczególny stanowi inaczej.

2. Przepisy ustawy przewidujące pobranie opłaty od pozwu lub wniosku wszczynającego

postępowanie w sprawie stosuje się również do opłaty od apelacji, skargi

kasacyjnej, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,

interwencji głównej, skargi o wznowienie postępowania, skargi o uchylenie

wyroku sądu polubownego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

ust. 2 niezgodny z Konstytucją w zakresie, w jakim stanowi, że w postępowaniu uproszczonym

pobiera się od apelacji opłatę stałą, liczoną jak od pozwów od wartości przedmiotu

sporu lub wartości przedmiotu umowy, niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w

apelacji – wyrok TK (Dz.U. z 2008 r. Nr 228, poz. 1524)

Art. 19.

1. Połowę opłaty pobiera się od sprzeciwu od wyroku zaocznego i od wniosku o

uchylenie europejskiego nakazu zapłaty.

2. Czwartą część opłaty pobiera się od:

1) pozwu w postępowaniu nakazowym;

2) pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

3. Piątą część opłaty pobiera się od:

1) interwencji ubocznej;

2) zażalenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

4. Trzy czwarte części opłaty pobiera się od pozwanego w razie wniesienia zarzutów

od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym.

©Kancelaria Sejmu s. 7/51

01-04-10

Art. 20.

1. Opłata, o której mowa w art. 19, nie może wynosić mniej niż 30 złotych.

2. Jeżeli opłata ta ma być pobrana przed ustaleniem opłaty ostatecznej, pobiera się

odpowiednią część opłaty tymczasowej, nie mniej jednak niż 30 złotych.

Art. 21.

Końcówkę opłaty zaokrągla się w górę do pełnego złotego.

Dział 2

Wysokość opłat we wszystkich rodzajach spraw

Art. 22.

Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera się od zażalenia na postanowienie w

przedmiocie:

1) oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika;

2) skazania na grzywnę strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby

oraz odmowy zwolnienia od grzywny;

3) przymusowego sprowadzenia lub aresztowania świadka oraz odmowy zwolnienia

od przymusowego sprowadzenia;

4) wynagrodzenia i zwrotu kosztów poniesionych przez biegłego, tłumacza i

kuratora;

5) należności świadka.

Art. 23.

Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera się od:

1) wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego

części, chyba ¿e przepis szczególny stanowi inaczej;

2) apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania i

skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

w sprawie, w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu;

3) wniosku o przeprowadzenie postępowania pojednawczego;

4) wniosku o zabezpieczenie dowodu.

©Kancelaria Sejmu s. 8/51

01-04-10

Art. 24.

1. Opłatę stałą w kwocie 300 zł pobiera się od wniosku o:

1) ustalenie, że orzeczenie sądu państwa obcego lub rozstrzygnięcie innego organu

państwa obcego podlega albo nie podlega uznaniu;

2) stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu państwa obcego lub rozstrzygnięcia

innego organu państwa obcego albo ugody zawartej przed tym sądem

lub organem lub zatwierdzonej przez ten sąd lub organ;

3) uznanie lub stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu polubownego lub

ugody zawartej przed tym sądem.

2. Opłatę stałą w kwocie 200 zł pobiera się od wniosku o dokonanie przez sąd

czynności w trakcie postępowania przed sądem polubownym niewymienionych

w ust. 1.

Art. 25.

1. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:

1) skargi na czynności komornika;

2) za¿alenia na odmowę dokonania czynności notarialnej.

2. Opłatę od skargi na orzeczenie referendarza pobiera się w wysokości opłaty od

wniosku o wydanie tego orzeczenia, nie więcej jednak niż 100 złotych.

Dział 3

Wysokość opłat w procesie

Rozdział 1

Sprawy z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego

Art. 26.

1. Opłatę stałą w kwocie 600 złotych pobiera się od pozwu o:

1) rozwód;

2) separację;

3) ochronę dóbr osobistych;

4) ochronę niemajątkowych praw autorskich;

5) ochronę niemajątkowych praw wynikających z uzyskania patentu na wynalazek,

prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru

przemysłowego lub zdobniczego, prawa ochronnego na znak towarowy,

©Kancelaria Sejmu s. 9/51

01-04-10

prawa z rejestracji na oznaczenie geograficzne, prawa z rejestracji topografii

układów scalonych, prawa z rejestracji wzoru zdobniczego;

6) ochronę innych praw niemajątkowych, chyba że przepis szczególny stanowi

inaczej;

<7) ochronę niemajątkowych praw dochodzonych w postępowaniu grupowym.>

2. W sprawach o rozwód, o separację lub o unieważnienie małżeństwa, w razie zasądzenia

alimentów na rzecz małżonka w orzeczeniu kończącym postępowanie

w instancji, pobiera się od małżonka zobowiązanego opłatę stosunkową od zasądzonego

roszczenia, a w razie nakazania eksmisji jednego z małżonków albo

podziału wspólnego majątku pobiera się także opłatę w wysokości przewidzianej

od pozwu lub wniosku w takiej sprawie.

Art. 27.

Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od pozwu w sprawie o:

1) ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa;

2) unieważnienie małżeństwa;

3) rozwiązanie przysposobienia;

4) zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa;

5) unieważnienie uznania dziecka;

6) ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej;

7) naruszenie posiadania;

8) uchylenie uchwały organu spółdzielni;

8a) stwierdzenie nieważności uchwały organu spółdzielni;

8b) ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółdzielni;

9) uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej;

10) przyjęcie w poczet członków spółdzielni mieszkaniowej;

11) opróżnienie lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu;

12) ustalenie wstąpienia w stosunek najmu.

Art. 27a.

Opłatę stałą w kwocie 500 zł pobiera się od pozwu w sprawie wydania orzeczenia

zastępującego uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni o podziale.

Art. 27b.

Opłatę stałą w kwocie 100 zł pobiera się od pozwu w sprawie rozpoznawanej w europejskim

postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń.

dodany pkt 7 w ust. 1

w art. 26 wchodzi w

życie z dn. 19.07.2010

r. (Dz. U. z 2010 r. Nr

7, poz. 44)

©Kancelaria Sejmu s. 10/51

01-04-10

Art. 28.

W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się

opłatę stałą od pozwu, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu

umowy, a od apelacji, przy wartości przedmiotu zaskarżenia:

1) do 2 000 złotych – 30 złotych;

2) ponad 2 000 złotych do 5 000 złotych – 100 złotych;

3) ponad 5 000 złotych do 7 500 złotych – 250 złotych;

4) ponad 7 500 złotych – 300 złotych.

Rozdział 2

Sprawy gospodarcze

Art. 29.

Opłatę stałą w kwocie 2000 złotych pobiera się od pozwu w sprawie o:

1) rozwiązanie spółki;

2) wyłączenie wspólnika ze spółki;

3) uchylenie uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki;

4) stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia

spółki;

5) ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki.

Art. 30.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od pozwu w sprawie z zakresu ochrony

środowiska.

Art. 31.

Opłatę stałą w kwocie 1 500 złotych pobiera się od pozwu:

1) w sprawie z umowy o przekazanie mienia w ramach prywatyzacji;

2) w sprawie o unieważnienie przetargu.

Art. 32.

1. Opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych pobiera się od odwołania od decyzji Prezesa

Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także od apelacji, skargi kasacyjnej

i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

w takiej sprawie.

©Kancelaria Sejmu s. 11/51

01-04-10

2. Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od zażalenia na postanowienie

Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

3. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od odwołania od decyzji Prezesa

Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i

Poczty, Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, a także od apelacji, skargi kasacyjnej

i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

w takiej sprawie.

4. Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od zażalenia na postanowienie Prezesa

Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji

i Poczty oraz Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

Art. 33.

Opłatę stałą w kwocie 3 000 złotych pobiera się od odwołania od decyzji Przewodniczącego

Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, a także od apelacji, skargi kasacyjnej

i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej

sprawie.

Art. 34.

1. Od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień

Publicznych pobiera się opłatę stałą w wysokości pięciokrotności wpisu

wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga, z zastrzeżeniem

ust. 2.

2. Jeżeli skarga, o której mowa w ust. 1, dotyczy czynności w postępowaniu o

udzielenie zamówienia publicznego podjętych po otwarciu ofert, pobiera się

opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu zamówienia

w postępowaniu, którego skarga dotyczy, jednak nie więcej niż 5 000 000 złotych.

Rozdział 3

Sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

Art. 35.

1. W sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30

zł wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie

niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach, w

których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 złotych, pobiera się

od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową.

2. Pracownik i pracodawca uiszczają opłatę podstawową od pism podlegających

opłacie wymienionych w ust. 1, także w sprawie o ustalenie istnienia stosunku

pracy wytoczonej z powództwa inspektora pracy.

©Kancelaria Sejmu s. 12/51

01-04-10

Art. 36.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i w sprawach odwołań rozpoznawanych

przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych pobiera się opłatę podstawową w

kwocie 30 złotych wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o

stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

Dział 4

Wysokość opłat w postępowaniu nieprocesowym

Rozdział 1

Sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego

Art. 37.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:

1) zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego;

2) zmianę wyroku orzekającego rozwód lub separację w części dotyczącej

władzy rodzicielskiej;

3) separację na zgodne żądanie małżonków;

4) zniesienie separacji;

5) zezwolenie na udzielenie pełnomocnictwa do oświadczenia o wstąpieniu w

związek małżeński;

6) zwolnienie od obowiązku złożenia lub przedstawienia kierownikowi urzędu

stanu cywilnego dokumentu potrzebnego do zawarcia związku małżeńskiego.

Art. 38.

1. Opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych pobiera się od wniosku o podział majątku

wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej.

2. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, pobiera się opłatę

stałą w kwocie 300 złotych.

Rozdział 2

Sprawy z zakresu prawa rzeczowego

Art. 39.

1. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o:

©Kancelaria Sejmu s. 13/51

01-04-10

1) ustanowienie drogi koniecznej;

2) rozgraniczenie nieruchomości;

3) stwierdzenie nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie.

2. Opłatę w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:

1) ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej;

2) ustanowienie zarządcy rzeczy wspólnej lub przedmiotu użytkowania;

3) rozstrzygnięcie co do dokonania czynności dotyczącej rzeczy wspólnej.

Art. 40.

Opłatę stałą w kwocie 2 000 złotych pobiera się od wniosku o stwierdzenie nabycia

własności nieruchomości przez zasiedzenie.

Art. 41.

1. Opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych pobiera się od wniosku o zniesienie współwłasności.

2. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności, pobiera się

opłatę stałą w kwocie 300 złotych.

Rozdział 3

Sprawy z zakresu prawa o księgach wieczystych

Art. 42.

1. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o wpis w księdze wieczystej

własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego,

chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

2. Jeżeli wniosek dotyczy wpisu udziału w prawie, pobiera się część opłaty stałej

proporcjonalną do wysokości udziału, nie mniej jednak niż 100 zł.

3. Od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego

lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia,

zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobiera się jedną

opłatę stałą w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych

prawach.

Art. 43.

Opłatę stałą w kwocie 150 złotych pobiera się od wniosku o wpis:

©Kancelaria Sejmu s. 14/51

01-04-10

1) własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa

do lokalu nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu

wspólności majątkowej między małżonkami;

2) własności nieruchomości rolnej o powierzchni do 5 ha;

3) praw osobistych i roszczeń;

4) zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych.

Art. 44.

1. Opłatę stałą w kwocie 60 złotych pobiera się od wniosku o:

1) założenie księgi wieczystej;

2) połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona,

niezależnie od liczby łączonych nieruchomości;

3) odłączenie nieruchomości lub jej części;

4) sprostowanie działu I – O;

5) wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze

wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym;

6) dokonanie innych wpisów, poza określonymi w art. 42 i 43.

2. Jeżeli założenie księgi wieczystej następuje w związku z odłączeniem nieruchomości

lub jej części z istniejącej księgi wieczystej, pobiera się tylko jedną opłatę

stałą określoną w ust. 1.

Art. 45.

1. Opłatę stałą określoną w art. 44 ust. 1 pkt 1-3 pobiera się niezależnie od opłaty

za dokonanie wpisu własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego

własnościowego prawa do lokalu.

2. Opłatę stałą określoną w art. 42 i 43 pobiera się odrębnie od wniosku o wpis

każdego prawa, choćby wpis dwu lub więcej praw miał być dokonany na tej samej

podstawie prawnej.

3. Od wniosku o wpis hipoteki łącznej lub służebności pobiera się jedną opłatę stałą,

choćby wniosek ten obejmował więcej niż jedną księgę wieczystą.

Art. 46.

Od wniosku o wykreślenie wpisu pobiera się połowę opłaty należnej od wniosku o

wpis.

©Kancelaria Sejmu s. 15/51

01-04-10

Art. 47.

Wydatki związane z drukiem księgi wieczystej i teczki akt tej księgi nie obciążają

stron.

Art. 48.

Od wniosku o złożenie do zbioru dokumentów pobiera się opłatę stałą, przewidzianą

dla wniosku o wpis do księgi wieczystej.

Rozdział 4

Sprawy z zakresu prawa spadkowego

Art. 49.

1. Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od wniosku o:

1) stwierdzenie nabycia spadku;

2) zabezpieczenie spadku;

3) sporządzenie spisu inwentarza;

4) odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

2. Jeżeli wnioski, o których mowa w ust. 1, są umieszczone w jednym piśmie lub

we wniosku o dział spadku, opłatę pobiera się od każdego z nich odrębnie.

Art. 50.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:

1) apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem

prawomocnego orzeczenia w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku;

2) wniosku o zabezpieczenie spadku po cudzoziemcu;

3) wniosku o wydanie właściwemu konsulowi spadku po cudzoziemcu.

Art. 51.

1. Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku, a jeżeli

zawiera on zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie

300 złotych.

2. Opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku połączony

ze zniesieniem współwłasności, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu

spadku i zniesienia współwłasności pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 złotych.

©Kancelaria Sejmu s. 16/51

01-04-10

Rozdział 5

Sprawy z zakresu działania Krajowego Rejestru Sądowego

Art. 52.

1. Opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych pobiera się od wniosku o zarejestrowanie

podmiotu w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, chyba

że przepis szczególny stanowi inaczej.

2. Opłatę stałą w kwocie 750 złotych pobiera się od wniosku o zarejestrowanie

spółki osobowej w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Art. 53.

1. Opłatę stałą w kwocie 250 złotych pobiera się od wniosku o zarejestrowanie w

Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji

społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

2. Opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych pobiera się od wniosku, o którym mowa w

ust. 1, jeżeli dotyczy on jednocześnie wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Art. 54.

Opłatę stałą w kwocie 300 złotych pobiera się od wniosku o:

1) wpisanie dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych w Krajowym Rejestrze

Sądowym;

2) wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców lub z rejestru stowarzyszeń,

innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych

zakładów opieki zdrowotnej połączone z wykreśleniem z Krajowego

Rejestru Sądowego.

Art. 55.

Opłatę stałą w kwocie 400 złotych pobiera się od wniosku o dokonanie zmiany wpisu

dotyczącego podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców.

Art. 56.

Opłatę stałą w kwocie 150 złotych pobiera się od wniosku o:

1) dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego tylko w rejestrze

stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

publicznych zakładów opieki zdrowotnej, niewpisanego do rejestru przedsiębiorców;

©Kancelaria Sejmu s. 17/51

01-04-10

2) wykreślenie z rejestru przedsiębiorców – bez wykreślenia z Krajowego Rejestru

Sądowego;

3) wykreślenie z rejestru dłużników niewypłacalnych.

Art. 57.

W wypadku jednoczesnego wniesienia przez tego samego wnioskodawcę, na kilku

formularzach, kilku wniosków o wpis lub o dokonanie zmian w Krajowym Rejestrze

Sądowym – pobiera się tylko jedną opłatę, z tym że jeżeli przepis przewiduje dla

danego rodzaju spraw opłaty w różnych wysokościach – pobiera się opłatę wyższą.

Art. 58.

Jedną opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od skargi na orzeczenie referendarza

sądowego, chociażby dotyczyło kilku wpisów w rejestrze przedsiębiorców lub

rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Art. 59.

Opłatę stałą w kwocie 300 złotych pobiera się od innych wniosków niż wymienione

w art. 52-58, jeżeli należą do właściwości sądu dokonującego wpisów w Krajowym

Rejestrze Sądowym.

Art. 60.

Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o wpis zastawu rejestrowego

do rejestru zastawów.

Art. 61.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o zmianę wpisu w rejestrze

zastawów.

Art. 62.

Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od wniosku o wykreślenie zastawu rejestrowego

z rejestru zastawów.

Art. 63.

Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera się od wniosku o przyjęcie dokumentów, o

których sąd czyni wzmiankę w rejestrze, oraz dokumentów zawierających dane niepodlegające

według przepisów ustawy wpisowi do określonego działu Krajowego

Rejestru Sądowego.

©Kancelaria Sejmu s. 18/51

01-04-10

Art. 64.

Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera się od wniosku o uwierzytelnienie odpisu

statutu w postępowaniu rejestrowym.

Rozdział 6

Inne sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym

Art. 65.

Opłatę stałą w kwocie 300 złotych pobiera się od wniosku w sprawie między organami

przedsiębiorstwa państwowego i między przedsiębiorstwem państwowym lub

jego organami a jego organem założycielskim albo organem sprawującym nadzór.

Art. 66.

Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o umorzenie utraconego

dokumentu.

Art. 67.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:

1) złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego;

2) wydanie z depozytu przedmiotu świadczenia.

Dział 5

Wysokość opłat w postępowaniu zabezpieczającym

Art. 68.

Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera się od wniosku o:

1) udzielenie zabezpieczenia roszczenia niemajątkowego, chyba że wniosek

został zgłoszony w piśmie rozpoczynającym postępowanie;

2) zmianę lub uchylenie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia

niemajątkowego.

Art. 69.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera sąd od wniosku o:

©Kancelaria Sejmu s. 19/51

01-04-10

1) udzielenie zabezpieczenia roszczenia majątkowego, chyba że wniosek został

zgłoszony w piśmie rozpoczynającym postępowanie;

2) zmianę lub uchylenie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia

majątkowego.

Dział 6

Wysokość opłat w postępowaniu egzekucyjnym

Art. 70.

Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera sąd od wniosku o:

1) wezwanie dłużnika do wykonania egzekwowanej czynności w wyznaczonym

terminie oraz umocowanie wierzyciela do wykonania tej czynności na

koszt dłużnika, w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu;

2) ukaranie grzywną dłużnika niewykonującego obowiązku zaniechania czynności

lub nieprzeszkadzania czynnościom wierzyciela;

3) przeprowadzenie przez sąd egzekucji czynności o charakterze niemajątkowym,

której inna osoba nie może za dłużnika wykonać;

4) ponowne wydanie tytułu wykonawczego w zamian utraconego;

5) nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku.

Art. 71.

Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera sąd od wniosku o:

1) nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, innemu niż orzeczenie

sądu, ugoda sądowa, nakaz zapłaty albo ugoda zawarta przed mediatorem

w wyniku prowadzenia mediacji na podstawie postanowienia sądu

kierującego strony do mediacji;

2) nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika;

3) nadanie klauzuli wykonalności przeciwko lub na rzecz osoby innej niż

wskazana w tytule egzekucyjnym, na którą przeszły uprawnienie lub obowiązek

po powstaniu tytułu lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu;

4) nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność

bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania

spółki;

5) ustanowienie zarządcy nieruchomości lub innej rzeczy albo prawa, z których

prowadzi się egzekucję według przepisów o egzekucji z nieruchomości;

6) umorzenie książeczki oszczędnościowej w związku z zajęciem wkładu, na

który ją wystawiono;

©Kancelaria Sejmu s. 20/51

01-04-10

7) zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem w wyniku prowadzenia

mediacji na podstawie umowy o mediację.

8) wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego;

9) uchylenie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego;

10) wydanie zaświadczenia o utracie lub ograniczeniu wykonalności tytułu egzekucyjnego

opatrzonego zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego.

Art. 72.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:

1) zarzutów na opis i oszacowanie nieruchomości;

2) zarzutów przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji oraz zażalenia

na postanowienie wydane w wyniku rozpoznania zarzutów;

3) wniosku o podział złożonej od depozytu sądowego sumy odszkodowania za

wywłaszczoną nieruchomość i wypłatę odszkodowania;

4) wniosku o udzielenie przybicia nieruchomości lub innej rzeczy albo prawa,

z których egzekucję prowadzi się według przepisów o egzekucji z nieruchomości;

opłatę tę uiszcza się przed przysądzeniem własności;

5) wniosku o przeprowadzenie przez sąd egzekucji czynności o charakterze

majątkowym, której inna osoba nie może wykonać za dłużnika;

6) zatwierdzenia planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji, a także wprowadzenia

do planu zmian lub uzupełnień.

Art. 73.

Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o:

1) wszczęcie egzekucji przez zarząd przymusowy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa

rolnego;

2) wszczęcie egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.

Dział 7

Wysokość opłat w postępowaniu upadłościowym, układowym i naprawczym

Art. 74.

Opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych pobiera się od:

1) wniosku o ogłoszenie upadłości;

©Kancelaria Sejmu s. 21/51

01-04-10

2) wniosku zarządcy zagranicznego w przedmiocie uznania zagranicznego postępowania

upadłościowego.

Art. 75.

Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od:

1) wniosku o wszczęcie postępowania naprawczego;

2) wniosku o wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego;

3) zażalenia na postanowienia wydane w postępowaniu upadłościowym i naprawczym;

4) sprzeciwu co do uznania lub odmowy uznania zgłoszonych wierzytelności;

5) wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności

gospodarczej.

Art. 76.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:

1) zarzutów przeciwko układowi i przeciwko planowi podziału;

2) wniosku o uchylenie lub zmianę układu;

3) wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia o uznaniu zagranicznego postępowania

upadłościowego;

4) wniosku w sprawie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Dział 8

Opłaty kancelaryjne

Art. 77.

1. Opłatę od wniosku o wydanie na podstawie akt:

1) poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu;

2) odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności;

3) odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności;

4) zaświadczenia

– pobiera się w kwocie 6 złotych za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu.

2. Jeżeli dokument, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, jest sporządzony w języku obcym

albo zawiera tabele, pobiera się opłatę w podwójnej wysokości.

©Kancelaria Sejmu s. 22/51

01-04-10

3. Opłatę, o której mowa w ust. 1, pobiera się od wniosku o odpis księgi wieczystej,

o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej.

Art. 78.

Opłatę od wniosku o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się w aktach sprawy,

pobiera się w kwocie 1 złoty za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu.

Dział 9

Zwrot opłaty

Art. 79.

1. Sąd z urzędu zwraca stronie:

1) całą uiszczoną opłatę od:

a) pisma zwróconego wskutek braków formalnych,

b) pisma odrzuconego lub cofniętego, jeżeli odrzucenie lub cofnięcie nastąpiło

przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom, a w braku takich

stron – przed wysłaniem zawiadomienia o terminie posiedzenia,

c) zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną albo

aresztem, zamiany grzywny na areszt albo w przedmiocie przymusowego

sprowadzenia, jeżeli zażalenie zostało uwzględnione w całości,

d) zażalenia na postanowienie o przyznaniu wynagrodzenia biegłemu lub

tłumaczowi, jeżeli zażalenie zostało uwzględnione w całości,

e) apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej w razie uwzględnienia środka zaskarżenia

z powodu oczywistego naruszenia prawa i stwierdzenia tego

naruszenia przez sąd odwoławczy lub Sąd Najwyższy,

f) skargi na orzeczenie referendarza sądowego w razie jej uwzględnienia z

powodu oczywistego naruszenia prawa i stwierdzenie tego naruszenia

przez sąd,

g) skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

w razie jej uwzględnienia;

2) trzy czwarte uiszczonej opłaty od:

a) pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji, jeżeli w toku

postępowania sądowego zawarto ugodę przed mediatorem,

b) skargi kasacyjnej lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem

prawomocnego orzeczenia nieprzyjętej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy;

c) pozwu w postępowaniu upominawczym, jeżeli uprawomocnił się nakaz

zapłaty,

©Kancelaria Sejmu s. 23/51

01-04-10

d) pozwu w europejskim postępowaniu nakazowym, jeżeli uprawomocnił

się europejski nakaz zapłaty;

3) połowę uiszczonej opłaty od:

a) pisma cofniętego przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została

skierowana,

b) pozwu o rozwód lub separację w razie orzeczenia rozwodu lub separacji

na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie – po uprawomocnieniu

się wyroku, z zastrzeżeniem art. 26 ust. 2,

c) pisma wszczynającego postępowanie w instancji, w której sprawa zakończyła

się zawarciem ugody sądowej.

2. Poza wypadkami przewidzianymi w ust. 1 sąd z urzędu zwraca stronie całą uiszczoną

opłatę od pozwu o rozwód lub separację albo wniosku o separację w razie

cofnięcia pozwu lub wniosku na skutek pojednania się stron w pierwszej instancji.

W razie pojednania się stron przed zakończeniem postępowania apelacyjnego,

zwraca się połowę uiszczonej opłaty od apelacji.

Art. 80.

1. Sąd z urzędu zwraca stronie różnicę między opłatą pobraną od strony a opłatą

należną.

2. Opłatę zwraca sąd, który ją pobrał, a w przypadku gdy opłatę pobierał notariusz –

sąd który rozpoznawał wniosek.

Art. 81.

Roszczenie strony o zwrot opłaty sądowej przedawnia się z upływem trzech lat, licząc

od dnia powstania tego roszczenia.

Art. 82.

Zwrot opłat, o którym mowa w niniejszym rozdziale, może również zarządzić przewodniczący

lub referendarz sądowy.

©Kancelaria Sejmu s. 24/51

01-04-10

TYTUŁ III

Wydatki

Dział 1

Przepisy ogólne

Art. 83.

1. Jeżeli przepisy ustawy przewidują obowiązek działania i dokonywania czynności

połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi wykonanie tej czynności, a kwotę

potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa. Dotyczy to

także dopuszczenia i przeprowadzenia przez sąd z urzędu dowodu niewskazanego

przez stronę.

2. W orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych

tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy

art. 113.

Art. 84.

1. Sąd z urzędu zwraca stronie wszelkie należności z tytułu wydatków, stanowiące

różnicę między kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi.

2. Przepisy art. 80-82 stosuje się odpowiednio do zwrotu zaliczki.

3. Przepis art. 5 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Dział 2

Należności świadków, biegłych, tłumaczy i stron w postępowaniu cywilnym

Art. 85.

1. Świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży, kosztów noclegu i utraconych

zarobków lub dochodów, związanych ze stawiennictwem w sądzie.

2. Wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód za każdy dzień udziału w czynnościach

sądowych na wezwanie sądu przyznaje się świadkowi w wysokości jego

przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku świadka pozostającego

w stosunku pracy przeciętny dzienny utracony zarobek oblicza się według

zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu

pieniężnego za urlop. W każdym jednak przypadku górną granicę należności

za utracony dzienny zarobek lub dochód stanowi równowartość 4,6% kwoty bazowej

dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość,

ustaloną według odrębnych zasad, określa ustawa budżetowa.

©Kancelaria Sejmu s. 25/51

01-04-10

Art. 86.

1. Świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży – z miejsca jego zamieszkania do

miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu – według zasad

obowiązujących przy obliczaniu należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu

w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu

podróży służbowej na obszarze kraju.

2. Według tych samych zasad świadkowi przysługuje zwrot kosztów noclegu oraz

utrzymania w miejscu przesłuchania.

Art. 87.

1. Prawo do żądania należności przewidzianych w art. 85 i art. 86 służy osobie wezwanej

w charakterze świadka, jeżeli się stawiła, choćby nie została przesłuchana.

2. W wypadku gdy osoba uprawniona do otrzymania należności przewidzianych w

art. 85 i art. 86 zostanie wezwana w charakterze świadka w kilku sprawach na

ten sam dzień, przyznaje się jej te należności tylko raz.

3. Świadkowi, który zgłosił się bez wezwania sądu, należności przewidziane w art.

85 i art. 86 mogą być przyznane tylko w wypadku, jeżeli został przesłuchany

przez sąd.

Art. 88.

Sąd przyznaje zwrot kosztów podróży i kosztów noclegu także osobie towarzyszącej

świadkowi, jeżeli świadek ze względu na stan zdrowia nie mógł przybyć do sądu bez

opieki osoby mu towarzyszącej.

Art. 89.

1. Biegłemu lub tłumaczowi powołanemu przez sąd przysługuje zwrot kosztów podróży,

innych wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem w sądzie

oraz wynagrodzenie za wykonaną pracę.

2. Biegłemu lub tłumaczowi wezwanemu do sądu przysługuje prawo do zwrotu

kosztów podróży związanych ze stawiennictwem w sądzie, nawet jeżeli sąd nie

skorzystał z jego usług.

3. Biegłemu lub tłumaczowi przysługuje zwrot kosztów podróży z miejsca jego

zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu

oraz zwrot kosztów noclegu według zasad określonych w art. 86.

4. W razie wezwania biegłego lub tłumacza do sądu w kilku sprawach na ten sam

dzień należności przewidziane w ust. 3 przyznaje się tylko raz.

©Kancelaria Sejmu s. 26/51

01-04-10

Art. 90.

Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę określa się, uwzględniając

wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość

wydatków niezbędnych do wykonania czynności – na podstawie złożonego rachunku.

Art. 91.

W wypadku gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności w

związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te przyznaje się stronie

w wysokości przewidzianej dla świadków.

Art. 92.

1. Zwrot wydatków, utraconego zarobku lub dochodu, wynagrodzenia i kosztów

podróży przyznaje się na wniosek świadka, biegłego lub tłumacza złożony na piśmie

lub ustnie do protokołu rozprawy.

2. Wniosek o przyznanie należności, o jakich mowa w ust. 1, składa się niezwłocznie,

nie później jednak niż w ciągu trzech dni po wykonaniu czynności, a jeżeli

czynności były podejmowane na rozprawie – najpóźniej w ciągu trzech dni po

rozprawie. Osoby, które nie zgłosiły żądania w tym terminie, tracą prawo do

przyznania im tych należności.

3. Roszczenie o zwrot należności, o których mowa w ust. 1, przedawnia się z upływem

lat trzech, licząc od dnia powstania tego roszczenia.

4. Świadek, biegły lub tłumacz powinni być pouczeni o prawie i sposobie zgłoszenia

wniosku o zwrot należności oraz o skutkach niezachowania terminu wskazanego

w ust. 2.

Art. 93.

1. Należności świadków, biegłych, tłumaczy i stron przyznaje i ustala sąd lub referendarz

sądowy.

2. Przyznaną należność należy wypłacić niezwłocznie. W wypadku niemożności

niezwłocznej wypłaty należność przekazuje się przekazem pocztowym lub przelewem

bankowym bez obciążania świadka, biegłego lub tłumacza opłatą pocztową

lub kosztami przelewu.

TYTUŁ IV

Zwolnienie od kosztów sądowych

Art. 94.

Skarb Państwa nie ma obowiązku uiszczania opłat.

©Kancelaria Sejmu s. 27/51

01-04-10

Art. 95.

1. Nie pobiera się opłat od wniosku:

1) o udzielenie zabezpieczenia, zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym postępowanie;

2) o przyjęcie oświadczenia o uznaniu dziecka, o nadanie dziecku nazwiska, o

przysposobienie dziecka, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej

lub pozostającej pod opieką;

3) o przesłuchanie świadka testamentu ustnego, o otwarcie i ogłoszenie testamentu

oraz o zwolnienie z obowiązków wykonawcy testamentu;

4) będącego podstawą wszczęcia przez sąd postępowania z urzędu, a także od

pism składanych sądowi opiekuńczemu w wykonaniu obowiązku wynikającego

z ustawy albo nałożonego przez ten sąd;

5) o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt;

6) o wpis w księdze wieczystej prawa własności uzyskanego na podstawie

przekształcenia, o którym mowa w art. 1 ust. 1a ustawy z dnia 29 lipca 2005

r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności

nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459 oraz z 2007 r. Dz. U. Nr 191, poz.

1371);

7) o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego organizacji społecznych oraz kościołów

i związków wyznaniowych ubiegających się o status organizacji

pożytku publicznego.

1a. Nie pobiera się opłat od pozwu o odszkodowanie, o którym mowa w art. 6 ustawy

z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających

z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka

i obywatela (Dz. U. Nr 233, poz. 1955).

2. Nie pobiera się opłat od:

1) zażalenia na postanowienie sądu, którego przedmiotem jest odmowa zwolnienia

od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa

ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;

2) zażalenia na postanowienie sądu dotyczące wysokości opłaty albo wysokości

wydatków;

3) skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie zwolnienia od

kosztów sądowych;

4) skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie odmowy ustanowienia

adwokata lub radcy prawnego.

3. Nie pobiera się opłat od wniosku, zażalenia i apelacji nieletniego w postępowaniu

w sprawach nieletnich.

4. Nie pobiera się opłat od skargi na orzeczenie referendarza sądowego i zażalenia

w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

©Kancelaria Sejmu s. 28/51

01-04-10

Art. 96.

1. Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych:

1) strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z

tym związanych;

2) strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie

o obniżenie alimentów;

3) strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone;

4) pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do sądu

pracy i ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem art. 35 i art. 36;

5) kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub sąd opiekuńczy dla danej

sprawy;

6) prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Pacjenta;

7) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących praktyk

ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy

konsumentów;

8) inspektor pracy oraz związki zawodowe w sprawach z zakresu prawa pracy;

9) strona w sprawach związanych z ochroną zdrowia psychicznego;

<9a) osoba ubezwłasnowolniona w sprawach o uchylenie lub zmianę

ubezwłasnowolnienia;>

10) strona, która została zwolniona od kosztów sądowych przez sąd – w zakresie

przyznanego jej zwolnienia;

11) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących

ochrony indywidualnych interesów konsumenta;

12) strona dochodząca naprawienia szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego,

o których mowa w dziale V ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo

geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947).

2. Za kuratora wydatki ponosi tymczasowo strona, dla której kurator został ustanowiony,

a gdyby to nie było możliwe – strona, która swym wnioskiem lub swą

czynnością spowodowała ustanowienie kuratora, chyba że przepis szczególny

stanowi inaczej.

3. W pozostałych wypadkach, o których mowa w ust. 1, za stronę zwolnioną od

kosztów sądowych wydatki ponosi tymczasowo Skarb Państwa.

4. W wypadku gdy powództwo o ustalenie ojcostwa okaże się oczywiście bezzasadne,

sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie może obciążyć

powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności

sprawy.

dodany pkt 9a w ust.

1 w art. 96 wchodzi w

życie z dn. 19.04.2010

r. (Dz. U. z 2010 r. Nr

7, poz. 45)

©Kancelaria Sejmu s. 29/51

01-04-10

Art. 97.

W toku postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy o roszczenia pracownika

wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd pracy w

orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując

odpowiednio przepisy art. 113, z tym że obciążenie pracownika tymi wydatkami

może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych.

Art. 98.

W toku postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wydatki ponosi

Skarb Państwa.

Art. 99.

Nie pobiera się opłaty sądowej, a uiszczoną opłatę zwraca się, jeżeli zażalenie, wniesione

na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma albo na postanowienie sądu

o odrzuceniu środka zaskarżenia, sąd uzna za oczywiście uzasadnione.

Art. 100.

1. Strona w całości zwolniona od kosztów sądowych z mocy ustawy nie uiszcza

opłat sądowych i nie ponosi wydatków, które obciążają tymczasowo Skarb Państwa.

2. Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w całości. Przepis ust. 1 stosuje

się odpowiednio.

Art. 101.

1. Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli strona jest w stanie

ponieść tylko część tych kosztów.

2. Częściowe zwolnienie od tych kosztów może polegać na zwolnieniu od poniesienia

albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty,

albo niektórych opłat lub wydatków. Może też polegać na przyznaniu zwolnienia

co do pewnej części roszczenia lub co do niektórych roszczeń dochodzonych

łącznie; roszczenia te lub ich części sąd oznacza w postanowieniu o przyznaniu

częściowego zwolnienia od kosztów sądowych.

3. Strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest uiścić opłaty

oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym

przez sąd. Przepis art. 100 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Art. 102.

[1. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, która złożyła

oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania

koniecznego dla siebie i rodziny.]

nowe brzmienie ust. 1

w art. 102 wchodzi w

życie z dn. 19.04.2010

r. (Dz. U. z 2010 r. Nr

7, poz. 45)

©Kancelaria Sejmu s. 30/51

01-04-10

<1. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli

złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez

uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.>

2. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie

obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach

i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie

sporządza się według ustalonego wzoru. Jeżeli oświadczenie nie zostało

złożone albo nie zawiera wszystkich wymaganych danych, stosuje się art. 130

ustawy – Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296, z

późn. zm.2)).

3. Sąd może odebrać od osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych

przyrzeczenie o treści: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności

przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym,

majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i rzetelne”.

Przed odebraniem przyrzeczenia należy pouczyć osobę ubiegającą się o zwolnienie

od kosztów sądowych o treści art. 111.

4. Wniosek o zwolnienie od kosztów strony reprezentowanej przez adwokata lub

radcę prawnego złożony bez dołączenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 2,

przewodniczący zwraca bez wzywania o uzupełnienie braków formalnych wniosku

o zwolnienie od kosztów sądowych.

Art. 103.

Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce

organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną,

jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1965 r. Nr 15. poz. 113, z 1974 r. Nr 27,

poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z

1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz.

123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88,

Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22,

poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83,

poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r.

Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz.

769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr

106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48,

poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i poz. 1193 i

Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98,

poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25,

poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz.

1102, Nr 153, poz. 1271, , Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42,

poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz.

1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz.

623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr

172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384 oraz z

2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199 i Nr

150, poz. 1239.

©Kancelaria Sejmu s. 31/51

01-04-10

Art. 104.

1. Nie mają obowiązku uiszczania opłat organizacje pożytku publicznego działające

na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności

gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w

art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.3)) w sprawach dotyczących

realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o

działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

2. Innym organizacjom społecznym, których zadanie nie polega na prowadzeniu

działalności gospodarczej, sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych

w ich własnych sprawach prowadzonych w związku z działalnością społeczną,

naukową, oświatową, kulturalną, sportową, dobroczynną, samopomocową, w

zakresie ochrony konsumenta, ochrony środowiska i opieki społecznej. Przyznając

zwolnienie od kosztów sądowych, sąd uwzględnia przede wszystkim statutowe

cele działalności danej organizacji i możliwości oraz potrzeby realizacji

tych celów na drodze postępowania cywilnego.

Art. 104a.

W elektronicznym postępowaniu upominawczym przepisów art. 96 ust. 1 pkt 10, art.

100-103, art. 104 ust. 2, art. 105 nie stosuje się.

Art. 105.

[1. Wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych należy zgłosić na piśmie

lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub

już się toczy. Złożenie wniosku do protokołu nie uchyla obowiązku sporządzenia

oświadczenia, o którym mowa w art. 102 ust. 2, według ustalonego wzoru.]

<1. Wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych należy zgłosić na

piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona

lub już się toczy. W razie złożenia wniosku ustnie do protokołu,

oświadczenie, o którym mowa w art. 102 ust. 2, może być złożone także do

protokołu.>

2. Osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może

złożyć wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych w sądzie rejonowym

właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania. Sąd przesyła

niezwłocznie ten wniosek właściwemu sądowi.

3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593, Nr 116,

poz. 1203 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r. Nr 155, poz. 1298, Nr 169, poz. 1420, Nr 175, poz. 1462 i

Nr 249, poz. 2104 oraz z 2006 r. Nr 94, poz. 651.

nowe brzmienie ust. 1

w art. 105 wchodzi w

życie z dn. 19.04.2010

r. (Dz. U. z 2010 r. Nr

7, poz. 45)

©Kancelaria Sejmu s. 32/51

01-04-10

Art. 106.

1. Zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu wieczystoksięgowym może

nastąpić wyłącznie przed złożeniem wniosku o wpis do księgi wieczystej.

2. Jeżeli wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej ma być zamieszczony w

akcie notarialnym, zwolnienie od kosztów sądowych może nastąpić wyłącznie

przed zawarciem tego aktu notarialnego.

3. Wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej powinien być złożony w terminie

3 miesięcy od doręczenia postanowienia o zwolnieniu od kosztów sądowych,

pod rygorem upadku zwolnienia.

4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli obowiązek poniesienia kosztów sądowych

powstał po wydaniu orzeczenia, w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Art. 107.

1. W razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strona nie może

ponownie domagać się zwolnienia powołując się na te same okoliczności, które

stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku.

2. Ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych

okolicznościach, podlega odrzuceniu. Na odrzucenie wniosku nie przysługuje

zażalenie.

Art. 108.

Zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów

procesu przeciwnikowi.

Art. 109.

1. Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności

sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego

stanu majątkowego strony domagającej się zwolnienia od kosztów sądowych

lub z niego korzystającej.

2. Sąd odmawia zwolnienia od kosztów sądowych stronie w razie oczywistej bezzasadności

dochodzonego roszczenia lub obrony praw.

Art. 110.

Sąd cofa zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli okazało się, że okoliczności, na

podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć. W obu wypadkach

strona obowiązana jest uiścić wszystkie przepisane opłaty oraz zwrócić wydatki,

jednakże w drugim wypadku sąd może obciążyć stronę tym obowiązkiem także częściowo,

stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej stosunkach. W takim wypadku

stosuje się przepis art. 111.

©Kancelaria Sejmu s. 33/51

01-04-10

Art. 111.

1. Stronę, która uzyskała zwolnienie od kosztów sądowych na podstawie świadomego

podania nieprawdziwych okoliczności, sąd, cofając zwolnienie, skazuje na

grzywnę w wysokości do 1 000 złotych. Niezależnie od obowiązku uiszczenia

grzywny, strona powinna uiścić wszystkie przepisane opłaty i pokryć obciążające

ją wydatki.

2. Osobę, która ponownie zgłosiła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych,

świadomie podając nieprawdziwe okoliczności o stanie rodzinnym, majątku, dochodach

i źródłach utrzymania, sąd, odrzucając wniosek, skazuje na grzywnę w

wysokości do 2 000 złotych.

<Art. 111a.

Postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych lub o cofnięciu takiego

zwolnienia doręcza się tylko stronie, która złożyła wniosek o zwolnienie od

kosztów.>

[Art. 112.

Zgłoszenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz wniesienie środka odwoławczego

od postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych nie

wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi o zwolnienie powoda

od kosztów sądowych na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem

powództwa.]

<Art. 112.

1. Zgłoszenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz wniesienie środka

odwoławczego od postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych

nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi

o zwolnienie powoda od kosztów sądowych na skutek wniosku zgłoszonego

w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa.

2. Jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych zgłoszony przed upływem

terminu do opłacenia pisma został prawomocnie oddalony, przewodniczący

wzywa stronę do opłacenia złożonego pisma, na podstawie art. 130 ustawy z

dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości

stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości

przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione

przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego. W takim

przypadku, jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed

upływem terminu do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin

do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a gdy

postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia.

Jeżeli jednak o zwolnieniu od kosztów sądowych orzekał sąd pierwdodany

art. 111a i

nowe brzmienie art.

112 wchodzi w życie z

dn. 19.04.2010 r. (Dz.

U. z 2010 r. Nr 7,

poz. 45)

©Kancelaria Sejmu s. 34/51

01-04-10

szej instancji, a strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do

opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego

zażalenie, a jeżeli postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane

na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia.

4. Ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych

okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do opłacenia pisma.>

Art. 113.

1. Kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie

miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym

sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy

odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

2. Koszty nie obciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji

nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz:

1) strony, której czynność spowodowała ich powstanie;

2) strony zastąpionej przez kuratora lub

3) osoby, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo lub zgłosił wniosek

o wszczęcie postępowania.

3. Koszty sądowe, których nie miał obowiązku uiścić kurator, sąd może nakazać

ściągnąć z innego majątku strony zastąpionej przez kuratora.

4. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może odstąpić od przewidzianego

w ust. 2 i 3 obciążenia kosztami.

5. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do opłat, których nie miał obowiązku uiścić Skarb

Państwa.

Art. 114.

W wypadkach uregulowanych w art. 113 ust. 2 i 3 Skarbowi Państwa przysługuje na

zasądzonym roszczeniu ustawowe prawo zastawu.

Art. 115.

Należność Skarbu Państwa z tytułu kosztów sądowych obciążających przeciwnika

strony podlega zaspokojeniu w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym w

tej samej kolejności i w tych samych granicach, co należność tej strony z tytułu zasądzonego

na jej rzecz zwrotu kosztów procesu.

Art. 116.

Roszczenie Skarbu Państwa o uiszczenie kosztów sądowych przedawnia się z upływem

trzech lat, licząc od dnia, w którym nastąpiło prawomocne zakończenie sprawy.

©Kancelaria Sejmu s. 35/51

01-04-10

Art. 117.

Strony mogą w ugodzie sądowej ustalić, którą z nich i w jakiej części mają obciążać

nieuiszczone koszty sądowe. Jeżeli ugoda nie stanowi inaczej, w sprawie zakończonej

ugodą koszty, o których mowa w art. 113 ust. 1, ponoszą obie strony w równych

częściach. Przepisy art. 113 ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.

Art. 118.

Czynności w zakresie zwalniania od kosztów sądowych, przewidziane w ustawie,

może wykonywać referendarz sądowy.

TYTUŁ V

Umarzanie, rozkładanie na raty i odraczanie terminu

zapłaty należności sądowych

Art. 119.

Zapłata należności Skarbu Państwa z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych oraz

grzywien orzeczonych w postępowaniu cywilnym, zwanych dalej należnościami

sądowymi, może być umorzona, odroczona albo rozłożona na raty, jeżeli natychmiastowe

ich ściągnięcie byłoby połączone z niewspółmiernymi trudnościami lub groziłoby

dłużnikowi zbyt ciężkimi skutkami.

Art. 120.

1. Zapłata należności sądowych może być na wniosek dłużnika rozłożona na raty

lub odroczona na okres do dwóch lat, a w wyjątkowych wypadkach na okres do

trzech lat. Niezapłacenie którejkolwiek raty w terminie powoduje natychmiastową

wymagalność pozostałej części należności.

2. Rozłożenie na raty lub odroczenie terminu zapłaty może być cofnięte w razie

stwierdzenia, że nie istnieją już okoliczności, które je uzasadniały.

3. Zapłata sumy niższej niż trzykrotna wysokość opłaty podstawowej nie może być

rozłożona na raty.

Art. 121.

Należności sądowe mogą być umorzone na wniosek dłużnika w części lub w całości,

jeżeli dłużnik wykazał, że ze względu na swoją sytuację rodzinną, majątkową i wysokość

dochodów nie jest w stanie ich uiścić, a ściągnięcie należności pociągnęłoby

zbyt ciężkie skutki dla dłużnika lub jego rodziny. Do wniosku dłużnik powinien dołączyć

oświadczenie, o którym mowa w art. 102 ust. 2.

©Kancelaria Sejmu s. 36/51

01-04-10

Art. 122.

Należności sądowe mogą być umorzone z urzędu w części lub w całości, jeżeli:

1) egzekucja ich była bezskuteczna i ponowne jej wszczęcie w czasie późniejszym

byłoby bezcelowe;

2) wszczęcie egzekucji okazało się niemożliwe albo byłoby bezcelowe wobec

stwierdzenia, że suma uzyskana z egzekucji nie pokryłaby kosztów egzekucyjnych.

Art. 123.

O rozłożeniu na raty, odroczeniu terminu spłaty lub umorzeniu należności sądowych

orzeczonych w postępowaniu przed sądami powszechnymi oraz przed Sądem Najwyższym,

rozstrzyga ostatecznie prezes sądu właściwego do ściągnięcia należności.

Uprawnienia te przysługują również kierownikowi ośrodka zamiejscowego sądu lub

przewodniczącemu wydziału zamiejscowego sądu.

Art. 124.

1. Wnioski o rozłożenie na raty, odroczenie terminu spłaty lub umorzenie należności

sądowych wnosi się do prezesa sądu właściwego do ściągnięcia należności.

2. Po rozpoznaniu wniosku o rozłożenie na raty, odroczenie lub umorzenie należności

sądowych albo w razie wystąpienia okoliczności dających podstawę do

wszczęcia postępowania o umorzenie należności sądowych z urzędu, prezes sądu

wydaje stosowne zarządzenie.

Art. 125.

Czynności w sprawach odroczenia lub rozłożenia na raty należności sądowych może

– na zarządzenie prezesa sądu rejonowego lub okręgowego – wykonywać referendarz

sądowy. Na zarządzenie referendarza przysługuje skarga do sądu.

TYTUŁ VI

Zmiany w przepisach obowiązujących

Art. 126.

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr

43, poz. 296, z późn. zm.4)) wprowadza się następujące zmiany:

4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27,

poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210,

z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21,

poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz.

88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr

22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83,

©Kancelaria Sejmu s. 37/51

01-04-10

1) art. 9 otrzymuje brzmienie:

„Art. 9. Rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny

stanowi inaczej. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo

przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi

z tych akt.”;

2) po art. 231 dodaje się art. 232 w brzmieniu:

„Art. 232. W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego

lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa, wartość

przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju

nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda

sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub

dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.”;

3) w art. 98 po § 3 dodaje się § 4 w brzmieniu:

„§ 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub

dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie

adwokata regulują odrębne przepisy.”;

4) w art. 108 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§1. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w

instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia

przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie

referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się

orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w

sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje

szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.”;

5) po art. 108 dodaje się art. 1081 w brzmieniu:

„Art. 1081. Jeżeli w toku postępowania sąd nie orzekł o obowiązku poniesienia

kosztów sądowych lub orzeczeniem nie objął całej kwoty należnej

z tego tytułu, postanowienie w tym przedmiocie wydaje na posiedzeniu

niejawnym sąd, przed którym sprawa toczyła się w pierwszej

instancji, lub referendarz sądowy.”;

6) w art. 109 dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 w brzmieniu:

poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r.

Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz.

769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr

106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48,

poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr

122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz.

1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz.

253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102

i Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz.

363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199,

poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr

93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091,

Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384 oraz z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr

86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199 i Nr 150, poz. 1239.

©Kancelaria Sejmu s. 38/51

01-04-10

„§2. Orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze

pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich

poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości

kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika

będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym,

sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności

podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład

pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.”;

7) tytuł działu II tytułu V księgi pierwszej części pierwszej otrzymuje brzmienie:

„Pomoc prawna z urzędu”;

8) uchyla się art. 111-116;

9) art. 117, 119-124 otrzymują brzmienie:

„Art. 117. § 1. Strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub

części ma prawo zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu,

wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego.

§ 2. Wniosek, o którym mowa w § 1, strona zgłasza w sądzie, w którym

sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Strona, która

nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może zgłosić

wniosek w sądzie rejonowym właściwym ze względu na

miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła ten

wniosek sądowi właściwemu.

§ 3. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszony

po raz pierwszy w postępowaniu apelacyjnym lub kasacyjnym,

sąd może przekazać do rozpoznania sądowi pierwszej

instancji.

§ 4. Sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego

w sprawie uzna za potrzebny.

§ 5. O wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do

właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby

radców prawnych. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony

w ten sposób ma podjąć czynności poza siedzibą sądu orzekającego,

właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej

izby radców prawnych, na wniosek ustanowionego adwokata

lub radcy prawnego, wyznaczy w razie potrzeby adwokata lub

radcę prawnego z innej miejscowości.

§ 6. Strona korzystająca z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych

może zgłosić w trybie określonym w § 1-5, wniosek o

ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego, jeżeli na

podstawie oświadczenia, zawartego we wniosku, obejmującego

szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i

źródłach utrzymania, wykaże, że nie może, bez uszczerbku

utrzymania swojego i rodziny, ponieść kosztów wynagrodzenia

adwokata lub radcy prawnego.

©Kancelaria Sejmu s. 39/51

01-04-10

§ 7. Od sądu zależy uznanie oświadczenia, o którym mowa w § 6, za

dostateczne do ustanowienia adwokata lub radcy prawnego.

Art. 119. § 1. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wygasa ze śmiercią

strony, która je uzyskała. Jednakże na zasadzie tego ustanowienia

adwokat lub radca prawny strony podejmuje czynności procesowe

niecierpiące zwłoki.

§ 2. Adwokat lub radca prawny może z ważnych przyczyn wnosić o

zwolnienie go od obowiązku zastępowania strony w procesie.

Okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców

prawnych, zwalniając adwokata lub radcę prawnego, wyznaczy

jednocześnie innego adwokata lub radcę prawnego.

Art. 120. § 1. Sąd cofnie ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jeżeli

okaże się, że okoliczności, na których podstawie je przyznano,

nie istniały lub przestały istnieć.

§ 2. W wypadkach, o których mowa w § 1, strona obowiązana jest

uiścić wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego dla niej

ustanowionego.

§ 3. Ponadto, w wypadku gdy okoliczności na podstawie których

przyznano ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przestały

istnieć, sąd może obciążyć stronę tym obowiązkiem tylko częściowo,

stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej stosunkach.

§ 4. Stronę, która uzyskała ustanowienie adwokata lub radcy prawnego

na podstawie podania świadomie nieprawdziwych okoliczności,

sąd skaże na grzywnę, niezależnie od jej obowiązku uiszczenia

wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.

Art. 121. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego nie zwalnia strony od

obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi.

Art. 122. § 1. Adwokat lub radca prawny ustanowiony zgodnie z przepisami

niniejszego działu ma prawo – z wyłączeniem strony – ściągnąć

sumę należną mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu wydatków z

kosztów zasądzonych na rzecz tej strony od przeciwnika. Przeciwnik

nie może czynić żadnych potrąceń, z wyjątkiem kosztów

nawzajem mu przyznanych od strony zwolnionej od kosztów

sądowych.

§ 2. Na kosztach, przypadających od przeciwnika strony zwolnionej

od kosztów sądowych, należności adwokata lub radcy prawnego

ustanowionego według przepisów poprzedzających przysługuje

pierwszeństwo przed roszczeniami osób trzecich.

Art. 123. Postanowienie o ustanowieniu i cofnięciu ustanowienia adwokata

lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na

stronę obowiązku uiszczenia ich wynagrodzenia sąd może wydać

na posiedzeniu niejawnym.

Art. 124. Zgłoszenie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego,

jak również wniesienie środka odwoławczego od odmowy ich

ustanowienia nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania,

©Kancelaria Sejmu s. 40/51

01-04-10

chyba że chodzi o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla

powoda na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem

powództwa. Sąd może jednak wstrzymać rozpoznanie

sprawy aż do prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku i w związku

z tym nie wyznaczać rozprawy, a wyznaczoną rozprawę odwołać

lub odroczyć.”;

10) po art. 126 dodaje się art. 1261 i art. 1262 w brzmieniu:

„Art. 1261. § 1. W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub

wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy

właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność

środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest

oznaczona kwota pieniężna.

§ 2. Pisma dotyczące części przedmiotu sporu lub zaskarżenia podlegają

opłacie tylko w stosunku do wartości tej części.

§ 3. Wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych,

zaokrąglając w górę do pełnego złotego.

Art. 1262. § 1. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego

nie została uiszczona należna opłata.

§ 2. Nie żąda się opłaty od pisma, jeżeli już z jego treści wynika, że

podlega ono odrzuceniu.”;

11) w art. 130:

a) § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek

niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie

uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem

zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go

w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub

inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania

pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.”,

b) po § 1 dodaje się § 11 w brzmieniu:

„§ 11. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą,

która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza

termin do poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty

nie krótszy niż miesiąc.”;

12) po art. 1301 dodaje się art. 1302-1304 w brzmieniu:

„Art. 1302. § 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika

patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący

zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli

pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej

od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.

§ 2. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o

zwrocie pisma z przyczyn określonych w § 1 strona może

uiścić brakującą opłatę. Jeżeli opłata została wniesiona we

©Kancelaria Sejmu s. 41/51

01-04-10

właściwej wysokości, pismo wywołuje skutek od daty pierwotnego

wniesienia. Skutek taki nie następuje w razie kolejnego

zwrotu pisma z tej samej przyczyny.

§ 3. Sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty pismo wniesione

przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego

środki odwoławcze lub środki zaskarżenia (apelację, zażalenie,

skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem

prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego,

zarzuty od nakazu zapłaty, skargę na orzeczenie referendarza

sądowego) podlegające opłacie w wysokości stałej lub

stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości

przedmiotu zaskarżenia.

§ 4. Przepisy § 1-§ 3 stosuje się do pisma wniesionego w postępowaniu

w sprawach gospodarczych także wówczas, gdy przedsiębiorcy

nie reprezentuje adwokat lub radca prawny. Zarządzenie

o zwrocie pisma powinno zawierać określenie wysokości

należnej opłaty stosunkowej, jeżeli opłata została uiszczona

w niewłaściwej wysokości, oraz wskazanie skutków ponownego

wniesienia pisma.

§ 5. Przepisów § 1 i § 3 nie stosuje się, gdy obowiązek uiszczenia

opłaty stosunkowej powstał na skutek sprawdzenia przez sąd

wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia.

Art. 1303. § 1. Przepisy art. 1261, art. 1262, art. 130 § 1 i § 11, art. 1302 stosuje

się odpowiednio, gdy przed wysłaniem odpisu pisma innym

stronom, a w braku takich stron – przed wysłaniem zawiadomienia

o terminie posiedzenia, powstał obowiązek uiszczenia

lub uzupełnienia opłaty na skutek ustalenia przez sąd wyższej

wartości przedmiotu sporu, cofnięcia zwolnienia od kosztów

sądowych albo uchylenia kurateli.

§ 2. Jeżeli obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał

na skutek rozszerzenia lub innej zmiany żądania, z innych

przyczyn niż wymienione w § 1, albo po wysłaniu odpisu pisma

innym stronom, a w braku takich stron – po wysłaniu zawiadomienia

o terminie posiedzenia, przewodniczący wzywa

zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie tygodnia,

a jeżeli mieszka on lub ma siedzibę za granicą i nie ma w

kraju przedstawiciela – w terminie nie krótszym od miesiąca.

W razie bezskutecznego upływu terminu, sąd prowadzi sprawę

bez wstrzymywania biegu postępowania, a o obowiązku uiszczenia

opłaty orzeka w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji,

stosując odpowiednio zasady obowiązujące przy zwrocie

kosztów procesu.

Art. 1304. § 1. Strona, która wnosi o podjęcie czynności połączonej z wydatkami,

obowiązana jest uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości

i terminie oznaczonym przez sąd. Jeżeli więcej niż jedna

strona wnosi o podjęcie czynności, sąd zobowiązuje, każdą

©Kancelaria Sejmu s. 42/51

01-04-10

stronę, która z czynności wywodzi skutki prawne, do uiszczenia

zaliczki w równych częściach lub w innym stosunku według

swego uznania.

§ 2. Przewodniczący wzywa stronę zobowiązaną do wniesienia zaliczki,

aby w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie

zapłaciła oznaczoną kwotę. Jeżeli strona mieszka lub

ma siedzibę za granicą, wyznaczony termin nie może być krótszy

niż miesiąc.

§ 3. Jeżeli okazuje się, że przewidywane lub rzeczywiste wydatki

są większe od wniesionej zaliczki, przewodniczący wzywa o

jej uzupełnienie w trybie określonym w § 2.

§ 4. Sąd podejmie czynność połączoną z wydatkami, jeżeli zaliczka

zostanie uiszczona w oznaczonej wysokości.

§ 5. W razie nieuiszczenia zaliczki, sąd pominie czynność połączoną

z wydatkami.”;

13) w art. 193 po § 3 dodaje się § 4 w brzmieniu:

„§ 4. W razie zmiany powództwa art. 1261 i art. 1302 stosuje się odpowiednio.”;

14) w art. 344 § 3 otrzymuje brzmienie:

„§ 3. Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona

w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także sprzeciw nieopłacony,

sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.”;

15) po art. 362 dodaje się art. 3621 w brzmieniu:

„Art. 3621. Do postanowień referendarza sądowego stosuje się odpowiednio

przepisy o postanowieniach sądu.”;

16) w art. 367 po § 3 dodaje się § 4 w brzmieniu:

„§ 4. Postanowienie o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych,

o odmowie zwolnienia, o odrzuceniu wniosku o zwolnienie

oraz o nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazaniu

na grzywnę sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym w składzie

jednego sędziego.”;

17) art. 370 otrzymuje brzmienie:

„Art. 370. Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację

wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych

przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków

strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.”;

18) w art. 394 w § 1:

a) pkt 9 otrzymuje brzmienie:

„9) określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar

opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli

©Kancelaria Sejmu s. 43/51

01-04-10

strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane

w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego,”,

b) po pkt 11 dodaje się pkt 12 w brzmieniu:

„12) odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego.”;

19) w art. 397 w § 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

„Rozpoznanie zażalenia na postanowienie w przedmiocie odmowy zwolnienia

od kosztów sądowych lub cofnięcia takiego zwolnienia, odrzucenia wniosku o

zwolnienie oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazania

na grzywnę następuje w składzie jednego sędziego.”;

20) w art. 3986 § 2 otrzymuje brzmienie:

„§ 2. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną

wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych

w art. 3984 § 1, nieopłaconą oraz skargę, której braków nie usunięto w terminie

lub z innych przyczyn niedopuszczalną.”;

21) w części pierwszej, księdze pierwszej, tytule VI, po dziale Va dodaje się dział

Vb w brzmieniu:

„Dział Vb

Skarga na orzeczenie referendarza sądowego

Art. 39822. § 1. Na orzeczenie referendarza sądowego, co do istoty sprawy,

orzeczenie kończące postępowanie a także orzeczenia o których

mowa w art. 394 § 1 pkt 1, 2, 5, 6, 7, 8 i 9 przysługuje skarga,

chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Skargę rozpoznaje

sąd, w którym wydano zaskarżone orzeczenie.

§ 2. W razie wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego

traci moc.

§ 3. Sąd rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji, chyba że

przepis szczególny stanowi inaczej.

§ 4. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od dnia doręczenia

stronie postanowienia referendarza sądowego, chyba że

przepis szczególny stanowi inaczej.

§ 5. Skargę wniesioną po upływie terminu lub nieopłaconą sąd odrzuca.

Art. 39823. § 1. Wniesienie skargi na postanowienie referendarza w przedmiocie

kosztów sądowych lub kosztów procesu wstrzymuje jego wykonalność.

Rozpoznając skargę sąd wydaje postanowienie, w którym

zaskarżone postanowienie referendarza sądowego utrzymuje

w mocy albo je zmienia.

§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, sąd orzeka jako sąd drugiej

instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.”;

22) w art. 4246 § 3 otrzymuje brzmienie:

©Kancelaria Sejmu s. 44/51

01-04-10

„§ 3. Skargę nieopłaconą oraz skargę, której braków strona nie uzupełniła

w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.”;

23) art. 4341 uchyla się;

24) uchyla się art. 463;

25) w art. 494 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Sąd odrzuca zarzuty wniesione po upływie terminu, nieopłacone lub z

innych przyczyn niedopuszczalne, jak również zarzuty, których braków

pozwany nie usunął w terminie.”;

26) w art. 5057 dodaje się zdanie drugie i trzecie w brzmieniu:

„W takim wypadku nie pobiera się uzupełniającej opłaty od pozwu. Przepisu

art. 1303 § 2 nie stosuje się.”;

27) po art. 511 dodaje się art. 5111 w brzmieniu:

„Art. 5111. § 1. W postępowaniu wieczystoksięgowym oraz w postępowaniach

rejestrowych wniosek podlegający opłacie stałej, który nie został

należycie opłacony, przewodniczący zwraca bez wezwania

o uiszczenie tej opłaty. W zarządzeniu o zwrocie pisma należy

wskazać wysokość należnej opłaty stałej.

§ 2. Przepis art. 1302 § 2 stosuje się odpowiednio.”;

28) w art. 5181:

a) uchyla się § 1 i § 2,

b) uchyla się § 5 i § 6;

29) w art. 777 w § 1 po pkt 1 dodaje się pkt 11 w brzmieniu:

„11) orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu

wykonaniu,”;

30) w art. 781 po § 3 dodaje się § 31 w brzmieniu:

„§ 31. Innemu niż wymieniony w § 3 tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu

od referendarza sądowego klauzule wykonalności nadaje referendarz

sądowy.”;

31) art. 1064 otrzymuje brzmienie:

„Art. 1064. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób

prowadzenia egzekucji grzywien i kar pieniężnych orzeczonych

w postępowaniu cywilnym, a także opłat sądowych i innych

kosztów postępowania w sprawach cywilnych, przysługujących

Skarbowi Państwa, mając na uwadze sprawność i skuteczność postępowania

egzekucyjnego.”.

©Kancelaria Sejmu s. 45/51

01-04-10

Art. 127.

W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94,

z późn. zm.5)) uchyla się art. 263.

Art. 128.

W ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z

1997 r. Nr 121, poz. 769, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 oraz z 2003 r. Nr 162, poz.

1568) uchyla się art. 8.

Art. 129.

W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206

i Nr 213, poz. 1802, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256 oraz z 2005 r. Nr 130, poz. 1085)

art. 83a otrzymuje brzmienie:

„Art. 83a. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację, o której mowa w art. 83 ust. 2,

na rozprawie, w składzie trzech sędziów.”.

Art. 130.

W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania

(Dz.U. z 2000 r. Nr 26, poz. 319, z późn. zm.6)) w art. 38f ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Nabycie własności nieruchomości lub ich części na podstawie ugody

lub orzeczenia jest wolne od podatków i opłat z tym związanych.”.

Art. 131.

W ustawie z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie

kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych (Dz.U. Nr 44,

poz. 255, z późn. zm.7)) uchyla się art. 3a.

5) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz.

717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127

i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr

111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz.

676, Nr 135, poz. 1146, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608, Nr 213,

poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407 oraz

z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610 i Nr 86, poz. 732.

6) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr

223, poz. 2217 oraz z 2004 r. Nr 68, poz. 623 i Nr 145, poz. 1534.

7) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1991 r. Nr 75, poz. 331, z 1993 r. Nr 16,

poz. 67, Nr 134, poz. 647 oraz z 2001 r. Nr 4, poz. 24.

©Kancelaria Sejmu s. 46/51

01-04-10

Art. 132.

W ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz.

369, z późn. zm.8)) w art. 7 po § 2 dodaje się § 21 w brzmieniu:

„§ 21. Jeżeli wnioskodawca, o którym mowa w § 2, został zwolniony od kosztów

sądowych od wniosku o dokonanie wpisu do księgi wieczystej,

notariusz obowiązany jest zaznaczyć w akcie notarialnym, że opłata

sądowa nie została pobrana i załączyć do wypisu aktu notarialnego

przesyłanego do sądu w trybie art. 92 § 4 prawomocne postanowienie

sądu w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych. W takim wypadku

przepisu § 2 nie stosuje się.”.

Art. 133.

W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi

Skarbu Państwa (Dz.U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128 i Nr 281, poz. 2772 oraz z

2005 r. Nr 132, poz. 1110 i Nr 163, poz. 1362) w art. 26a uchyla się ust. 3.

Art. 134.

W ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 27, poz.

96, z późn. zm.9)) w art. 97 uchyla się ust. 3.

Art. 135.

W ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr

111, poz. 535, z późn. zm.10)) art. 48 otrzymuje brzmienie:

„Art. 48. Sąd może ustanowić dla osoby, której postępowanie dotyczy bezpośrednio,

adwokata z urzędu, nawet bez złożenia wniosku, jeżeli

osoba ta ze względu na stan zdrowia psychicznego nie jest zdolna

do złożenia wniosku, a sąd uzna udział adwokata w sprawie za potrzebny.”.

8) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2003 r. Nr 49, poz.

408, Nr 124, poz. 1152 i Nr 217, poz. 2142, z 2004 r. Nr 62, poz. 577, Nr 147, poz. 1547, Nr 173,

poz. 1808 i Nr 202, poz. 2067 oraz z 2005 r. Nr 163, poz. 1361.

9) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r, Nr

88, poz. 554, Nr 111, poz. 726 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 109,

poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r .Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229 i Nr 154, poz. 1800,

z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 117, poz. 1007, Nr 153, poz. 1271, Nr 166, poz. 1360 i Nr 240, poz.

2055, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, Nr 166, poz. 1612 i Nr 223, poz. 2219, z 2004 r. Nr 96, poz.

959, Nr 173, poz. 1808 i Nr 273, poz. 2703 oraz z 2005 r. Nr 90, poz. 758 i Nr 163, poz. 1362.

10) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz.

731, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 oraz z 2005 r.

Nr 141, poz. 1183.

©Kancelaria Sejmu s. 47/51

01-04-10

Art. 136.

W ustawie z dnia 12 października 1994 r. o zasadach przekazywania zakładowych

budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe (Dz.U. Nr 119, poz.

567, z 1996 r. Nr 52, poz. 236, z 1997 r. Nr 6, poz. 32 oraz z 2000 r. Nr 39, poz. 442)

uchyla się art. 11.

Art. 137.

W ustawie z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych

(Dz.U. Nr 123, poz. 600, z późn. zm.11)) w art. 25 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Zarządzający jest zwolniony od opłaty skarbowej z tytułu nabycia lub

zbycia praw do nieruchomości położonych na terenie strefy.”.

Art. 138.

W ustawie z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia

Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (Dz.U. z 2004 r. Nr 163, poz.

1711 i Nr 273, poz. 2703 oraz z 2005 r. Nr 132, poz. 1110) w art. 31 uchyla się ust.

3.

Art. 139.

W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79,

poz. 857, z późn. zm.12)) art. 23 otrzymuje brzmienie:

„Art. 23. Minister Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia, wzór i

sposób prowadzenia ewidencji partii politycznych oraz szczegółowe

zasady wydawania odpisów i wyciągów, o których mowa w art.

18.”.

Art. 140.

W ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.13))

wprowadza się następujące zmiany:

11) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr

121, poz. 770, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 117, poz. 1228, z 2002 r. Nr 113, poz. 984

i Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 188, poz. 1840 oraz z 2004 r. Nr 123, poz. 1291.

12) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2001 r. Nr 46, poz.

499 i Nr 154, poz. 1802, z 2002 r. Nr 127, poz. 1089, z 2003 r. Nr 57, poz. 507 oraz z 2004 r. Nr

25, poz. 219 i Nr 273, poz. 2703.

13) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1082, z 1998 r. Nr

99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118 i 1126,

z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280, z 2000 r. Nr 48,

poz. 550 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39, poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr 125, poz. 1368, Nr

129, poz. 1444 i Nr 154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, Nr 200, poz. 1679 i 1683,

Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 7, poz. 79 i Nr 90, poz. 844, Nr 223, poz. 2217, Nr 228, poz.

©Kancelaria Sejmu s. 48/51

01-04-10

1) w art. 6c ust. 8 otrzymuje brzmienie:

„8. Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu

pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia

orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu,

który orzeczenie wydał. Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie

zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w

którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.”;

2) uchyla się art. 55.

Art. 141.

W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz.

665, z późn. zm.14)) uchyla się art. 94.

Art. 142.

W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2005 r.

Nr 1, poz. 2) w art. 57 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. NBP, na równi z jednostkami budżetowymi, korzysta ze zwolnienia od

podatków oraz opłaty skarbowej.”.

Art. 143.

W ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania

Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U. Nr 155, poz. 1016, z późn.

zm.15)) w art. 32 uchyla się ust. 5.

Art. 144.

W ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003

r. Nr 119, poz. 1117, z 2004 r. Nr 33, poz. 286 oraz z 2005 r. Nr 10, poz. 68 i Nr 163,

poz. 1362) art. 294 otrzymuje brzmienie:

„Art. 294. 1. Twórca wynalazku może dochodzić roszczenia o wynagrodzenie za

korzystanie z jego wynalazku przed sądem okręgowym.

2262, z 2004 r. Nr 96, poz. 969, Nr 99, poz. 1001 i Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 44, poz.

422, Nr 132, poz. 1110, Nr 163, poz. 1362 i Nr 164, poz. 1366.

14) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2002 r. Nr 126, poz.

1070, Nr 141, poz. 1178, Nr 144, poz. 1208, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz. 1385 i 1387 i Nr

241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 50, poz. 424, Nr 60, poz. 535, Nr 65, poz. 594, Nr 228, poz. 2260 i

Nr 229, poz. 2276, z 2004 r. Nr 64, poz. 594, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959,

Nr 121, poz. 1264, Nr 146, poz. 1546 i Nr 173, poz. 1808 oraz z 2005 r. Nr 83, poz. 719 i Nr 85,

poz. 727.

15) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1999 r. Nr 38, poz. 360, z 2000 r. Nr

48, poz. 553, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 139, poz. 1326 oraz z

2005 r. Nr 64, poz. 567.

©Kancelaria Sejmu s. 49/51

01-04-10

2. W postępowaniu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio

przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczące postępowania

w sprawach o roszczenia pracowników.”.

Art. 145.

W ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003

r. Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.16)) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 12 ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie:

„4. Koszty określenia wartości rynkowej lokalu, wynagrodzenie notariusza

za ogół czynności notarialnych dokonanych przy zawieraniu umowy, o

której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w postępowaniu wieczystoksięgowym

obciążają członka spółdzielni, na rzecz którego spółdzielnia

dokonuje przeniesienia własności lokalu.

5. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych

przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego

wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10

października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr

200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz.

1314).”;

2) w art. 1714 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„2. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych

przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w

postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają osobę, na rzecz której

spółdzielnia dokonuje przeniesienia własności lokalu.

3. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych

przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego

wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10

października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.”;

3) w art. 39 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„2. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych

przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w

postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają osobę, na rzecz której

spółdzielnia dokonuje ustanowienia spółdzielczego własnościowego

prawa do lokalu albo przeniesienia własności lokalu.

3. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych

przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego

wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10

października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.”;

4) w art. 48 ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:

16) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 19, poz.

177 i Nr 63, poz. 591 oraz z 2005 r. Nr 72, poz. 643 i Nr 122, poz. 1024.

©Kancelaria Sejmu s. 50/51

01-04-10

„3. Koszty określenia wartości rynkowej lokalu, wynagrodzenie notariusza

za ogół czynności notarialnych dokonanych przy zawieraniu umowy, o

której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w postępowaniu wieczystoksięgowym

obciążają najemcę, na rzecz którego spółdzielnia dokonuje

ustanowienia spółdzielczego prawa do lokalu albo przeniesienia własności

lokalu.

4. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych

przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego

wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10

października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.”.

Art. 146.

W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr

98, poz. 1070, z późn. zm.17)) w art. 147 § 1 otrzymuje brzmienie:

§ 1. W sądach rejonowych i okręgowych są zatrudniani referendarze sądowi

do wykonywania określonych w ustawach czynności należących do

sądów w zakresie ochrony prawnej, a w szczególności postępowania

w sprawach związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych i rejestrów

sądowych oraz do orzekania o kosztach sądowych w sprawach

cywilnych.”.

Art. 147.

W ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. o restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali

(Dz.U. Nr 111, poz. 1196, z późn. zm.18)) art. 39 otrzymuje brzmienie:

„Art. 39. Nie pobiera się podatku od czynności cywilnoprawnych, których

stroną jest Agencja, mających za przedmiot mienie, o którym mowa

w art. 33 ust. 1.”.

TYTUŁ VII

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 148.

1. Jeżeli obowiązujące przepisy powołują się na przepisy ustawy o kosztach sądowych

w sprawach cywilnych albo odsyłają ogólnie do tych przepisów, stosuje

się odpowiednie przepisy niniejszej ustawy.

17) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1787, z 2002 r.

Nr 153, poz. 1271, Nr 213, poz. 1802 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 188, poz. 1838, Nr 228,

poz. 2256, z 2004 r. Nr 34, poz. 304, Nr 130, poz. 1376, Nr 185, poz. 1907 i Nr 273, poz. 2702 i

2703 oraz z 2005 r. Nr 13, poz. 98 i Nr 131, poz. 1102.

18) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2003 r. Nr 56, poz. 495, N 90, poz. 844

i Nr 139, poz. 1325 oraz z 2004 r. Nr 12, poz. 102, Nr 120, poz. 1252.

©Kancelaria Sejmu s. 51/51

01-04-10

2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie ustawy zachowują

moc przepisy wydane przed wejściem w życie ustawy.

Art. 149.

1. W sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu

zakończenia postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach

sądowych.

2. W sprawach egzekucyjnych wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy dotychczasowe

przepisy o kosztach sądowych stosuje się aż do zakończenia postępowania.

Art. 150.

Traci moc ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

(Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 i Nr 233, poz. 1955, z 2003 r. Nr 45, poz.

391, Nr 96, poz. 874 i Nr 139, poz. 1323, z 2004 r. Nr 210, poz. 2135 oraz z 2005 r.

Nr 68, poz. 609).

Art. 151.

Ustawa wchodzi w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia.